Rukye, hastalık ve kötülüklerden korunmak veya kurtulmak amacıyla Kur’an veya dua okuma anlamında bir terimdir.[1] Mezhep imamlarının da içinde bulunduğu âlimlerin çoğunluğu konu ile ilgili bazı hadisleri delil göstererek, şirke ve istismara götürmemek şartıyla, fayda ve zararın Allah’tan olduğuna inanılarak yapılan rukyede bir sakınca bulunmadığını belirtmişlerdir.[2] İbn Abbas, Atâ b. Ebû Rebâh, Mücâhid b. Cebr ve Ebû Kılâbe el-Cermî hastaya ve yılanın soktuğu kimseye okumak, muska yazdırıp taşımak, suya okuyup içirmek şeklinde rukye yaptırmanın mubah olduğunu söylemişlerdir.[3]Hz. Aişe’den (r. anha) rivayet edildiğine göre Hz. Peygamber (s.a.s.) de, hasta olan akrabaları için dua eder, onları sağ eliyle sıvazlar ve şöyle derdi:
“اللَّهُمَّ ربَّ النَّاسِ ، أَذْهِب الْبَأسَ ، واشْفِ ، أَنْتَ الشَّافي لا شِفَاءَ إِلاَّ شِفَاؤُكَ ، شِفاءً لا يُغَادِرُ سقَماً”
Ey Allah’ım, ey insanların Rabbi! Şu hastalığı gider, şifa ver, şifa veren Sensin. Senin vereceğin şifadan başka şifa yoktur. Öyle şifa ki, hiçbir hastalık bırakmaz.[4]
Yine Hz. Peygamber (s.a.s.), torunlarının şeytandan, zehirli haşerattan, kem gözlerden korunmaları için dua etmiş [5]; tedavi yöntemlerine başvurmanın yanı sıra nazara ve benzeri olumsuz durumlara karşı dua edilmesini de tavsiye etmiştir.[6]
Hz. Peygamber (sav), hem kendisine hem ziyaret ettiği bazı hastalara okuyup üflemiş, bazen de Hz. Âişe (ra) ona okuyup üflemiş ve eliyle mesh etmiştir.[7]
Hârice b. Salb, amcasından rivayet etmiştir ki o şöyle dedi:
Resulullah’ın (sav) huzurundan döndük ve bir arap kabilesinin yanına geldik. Onlar da “bize haber verildi ki siz o adamın (Resulullah’ın) yanından hayırla (Kur’an’la) gelmişsiniz. Bizde deli olan birisi var. Yanınızda ona karşı (uygulayabileceğiniz) bir tedavi yöntemi var mı?” dediler. Biz de “evet” dedik. Onlar da deli olan kişiyi getirdiler. Üç gün sabah akşam Fatiha süresini okuyup tükürüğümü toplayarak ona üfledim. Böylece adam sanki bağlanmış olduğu ipten çözülmüş gibi oldu (ve hastalığından kurtuldu). Bu amelime karşılık bana ecir verdiler. Ben de “Resulullah’a soruncaya kadar hayır (almam)” dedim. Resulullah (sav) da şöyle buyurdu: (Sana verdikleri ecri) ye! Ömrüme yemin olsun ki; insanlardan bir kısımları batıl rukye karşılığında (aldıkları ecri) yemektedirler. Sen ise hak rukye (karşılığında edindiğin ecri) yedin.”[8]
Konuyla ilgili rivayetler değerlendirildiğinde, Allah’ın izniyle şifa bulmak veya kötülüklerden korunmak amacıyla tedavide duaya müracaat edilmesinin ve rukye yapılmasının caiz olduğu anlaşılmaktadır. Bu hususta asıl olan, duayı bizzat kişinin kendisinin yapmasıdır. Bununla birlikte, takva sahibi bir insan olduğuna inanılan müminlerden de dua istenebilir. Ancak herhangi bir tedaviye başvurmadan “şu duayı şu kadar okursan şifa bulursun” şeklindeki bir yaklaşımın İslâm’daki tevekkül anlayışıyla bağdaşmadığını ifade etmek gerekir. Kişi tedavi yollarına müracaat etme noktasında üzerine düşeni yaptıktan sonra Kur’ân âyetlerini ve hadislerde yer alan duaları okuyabilir.
Ayrıca bakınız:
Dua İle Tedavi (Rukye) Karşılığında Ücret Almak Caiz midir?
Hz. Peygamber'e Büyü Yapılmış Mıdır?
Büyü, Kısmet Bağlama, Kağıt Yaptırma ve Kader Açma Hükmü
Büyü veya Sihir Yapılmış Kişiler Tedavi Olmak İçin Ne Yapmaları Gerekir? Hocalara Müracaat Caiz midir?
Muska veya Nüsha
[1] İbnü’l-Esir, en-Nihaye, “rky” md.; İbn Manzur, Lisanü’l-Arab, “rky” md.
[2] İbn Hacer, Feth, X, 206; İbnü’l-Kayyım, et-Tıbbü’n-Nebevi, s. 137-144; el-Fetava’l-Hindiyye, V, 354-356
[3] el-Fetâva’l-Hindiyye, V, 355-356
[4] Buhârî, Tıb, 38; İbn Mace, Tıb, 35, 36
[5] Buhârî, Enbiya, 10; İbn Mace, Tıb, 36; Tirmizî, Tıb, 18
[6] Buhârî, Tıb, 17, 33, 37; Müslim, Selam, 55-60; Ebû Dâvûd, Tıb, 17-18
[7Buhârî, Merdâ, 20 [5675]; Tıb, 32, 39 [5735, 5748]; Müslim, Selâm, 46-51 [2191-2192]
[8]Ebu Davud, Sünen, No: 3420, Bu hadiste anlatılan benzeri bir hikâye için bkz. Buhari, Sahih, Fedailu’l-Kur’an, No: 4721, Müslim, Sahih, Selam, No: 2201 vd.
