Yahyâ (as.), Hz. Zekeriyyâ’nın (as.) oğlu olup annesi Hz. Meryem’in teyzesidir.[1] Yahyâ kelimesi “yaşamak” anlamındaki hayât kökünden türemiştir. Bu isim Hz. Yahyâ’nın faziletli yaşayışı, annesinin kısırlığını giderip doğurganlığını canlandırması, kalbinin iman ve ihlâsla canlılık kazanması, Allah’ın onu itaatle diri tutması, şehidlerin hep diri kalması ve onun şehid olması sebebiyle “o yaşayacak” anlamında kendisine Allah tarafından verilmiştir.[2]
Pavlus’a göre günah dünyaya Hz. Âdem vasıtasıyla girmiştir. Her insan Hz. Âdem’in suçundan bir miktar taşımakta ve bu suç nesilden nesile geçmektedir. İnsanlığı bu suçtan kurtaran ise Hz. Îsâ’dır. Her doğan çocuk vaftiz olmadığı müddetçe suçludur. [3]Yahya (as) ise Hıristiyanlık’ta Vaftizci Yahyâ (John the Baptist, Jean-Baptist) ismiyle bilinir.[4]
Ürdün-Filistin kökenli heterodoks yahudi akımlarıyla ilişkili kabul edilen Sâbiîler vaftiz geleneklerini Hz. Yahya'ya dayandırmakta ve Vaftizci Yahyâ (!) olarak isimlendirmektedirler. Hıristiyanlık’ta merkezî konumdaki vaftiz âyininin, bilhassa Kumran cemaatinin inisiyasyon vaftizi ve Vaftizci Yahyâ’nın tövbe vaftiziyle ilişkili bulunduğu kabul edilmektedir. İncil'de yer alan bilgiye göre Hz. Îsâ (as), Vaftizci Yahyâ tarafından Ürdün nehrinde vaftiz edilirken gökten kutsal ruh inmiş ve bir ses Îsâ’nın sevgili oğlu olduğunu söylemiş, böylece Îsâ’nın tebliğ görevi başlamıştır. [5]
Görüldüğü gibi bunların hepsi tahrif edilmiş, bozulmuş Yahudî ve Hristiyan kaynaklarının ürünüdür. İslâmî kaynaklarda ne vaftiz ne de Yahya (as)'ın böyle bir lakabı vardır.
İkinci olarak bilmediğiniz şeyleri öğrenmek kastıyla sormanızda bir beis yoktur.
[1] Mahmut Aydın, “Yahyâ”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (İstanbul: TDV Yayınları, 2013).
[2] Sa‘lebî, ʿArâʾisü’l-mecâlis, Kahire 1374/1954, s. 374-380.
[3] Günay Tümer, “Aslî Günah”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (İstanbul: TDV Yayınları, 1991).
[4] Salime Leyla Gürkan, “Vaftiz”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (İstanbul: TDV Yayınları, 2012).
[5] Matta, 3/1-16; Markos, 1/1-11, Salime Leyla Gürkan, “Vaftiz”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (İstanbul: TDV Yayınları, 2012).