Gelecekle alakalı bir planımızdan bahsederken söz konusu hayırlı bir iş ise her halükarda inşallah demeliyiz. Lâkin mesela bir planı detaylandırırken kuracağımız her cümlenin içinde inşallah geçmesi gerekir mi? Mesela şöyle demek doğru mudur? "Yarın inşallah camiye gideceğiz. Dönerken inşallah pazara uğrayıp inşallah biber alacağız. Akşamına da inşallah misafirliğe gideceğiz. Giderken yolda inşallah Mehmet'leri de alacağız."

Kehf Suresi 23-24. ayetlerde bu konuda emir vardır: "Hiçbir şey için: 'Ben bunu yarın mutlaka yapacağım.' deme; ancak 'Allah dilerse' (inşallah) de." Buyrulmuştur. Dolayısıyla gelecek hakkında kesin konuşmak edebe aykırıdır. "Allah dilerse" yani İnşallah demek şarttır.

Peki, her cümlede "inşallah" demek zorunda mıyız?

Hayır, her cümlede ayrı ayrı "inşallah" demek zorunda değiliz. Bir konuşmanın başında veya ana planı anlatırken bir kez "inşallah" demek, o planın tüm detaylarını kapsar.

İmam Kurtubî bu ayetin tefsifirinde özetle şöyle bir izahta bulunur: Bir defa inşallah demek, planlanan şeylerin hepsine şâmil olduğu için her ayrıntıda tekrar etmek gerekmez."[1]

İmam Gazalî'nin İhya eserinde niyet ve tevekkül konularında özetle şöyle der: "İnşallah demek, kulun, kendi iradesini Allah’ın iradesine teslim etmesi demektir. Kulun 'yapacağım' demesi kibir olur; 'inşallah' demesi, kulluğunu itiraf etmesidir."[2]

Sizin kurduğunuz cümle üzerinden konuyu özetlersek şöyle diyebilirsiniz: Yarın inşallah camiye gideceğiz. Sonra pazara uğrayıp biber alırız, akşam da misafirliğe gideriz, giderken Mehmetleri de alırız." Bu şekilde bir defa inşallah demekle, bütün planı Allah'ın takdirine bırakmış olursunuz. Fakat, bazen detaya girince önemli aşamalarda tekrar inşallah demek edebe daha yakın olur, ama bu bir mecburiyet değil, bir güzellik olur.